راه‌اندازی ۴۸۰ نیروگاه کوچک مقیاس خورشیدی پشت بامی در مشهد

بنیامین یوسف‌زاده | شهرآرانیوز؛ شاید فرزندان خلفی نبودیم و راه گذشتگانمان را آن طور که باید و شاید ادامه ندادیم و نگاهمان را از آسمان برداشتیم تا از راه زمین زندگی مان را رتق و فتق کنیم. پیشینیانمان اگرچه زمین را بستری برای شکوفایی و برداشت می‌دانستند، اما همیشه چشم به آسمان داشتند تا نانشان را از آمدوشد ابر و باد و مه و خورشید و فلک به کف بیاورند. آسمان همان آسمان است و خورشید همان خورشید و این ما هستیم که این ظرفیت فوق العاده الهی را به فراموشی سپرده ایم. اما به قول قدیمی‌ها ماهی را هر وقت از آب بگیری، تازه است. حالا این بار مشهدی‌ها برای صید فرصت‌هایی که خداوند در اختیارشان قرار داده است عزمشان را جزم کرده اند و قدم در راهی گذاشته اند که آن‌ها را خیلی جلوتر از کلان شهر‌های ایران، حتی پایتخت نشینان، قرار داده است. مشهدی‌ها این بار با بهره گیری از انرژی تجدیدپذیر خورشید، گامی مهم را در راستای کاهش آلودگی هوا برداشته اند و با راه اندازی نیروگاه‌های پشت بامی، واژه‌ای جدید را در دایره المعارف شهرنشینی به ثبت رسانده اند. شاید در گذر از برخی از کوچه‌ها و خیابان‌های شهر، پنل‌های خورشیدی مستطیل شکل روی بام برخی خانه‌ها و ادارات نظرتان را جلب کرده باشد؛ موضوعی که البته این روز‌ها به دلیل التهابات اقتصادی و نوسانات بازار ارز در خطری جدی قرار گرفته و ممکن است هرآینه این حرکت رو به جلو را همچون آفتاب لب بام به محاق ببرد.

به گفته مجری طرح خرید تضمینی برق فتوولتاییک شرکت توزیع برق مشهد ۴۸۰ نیروگاه کوچک مقیاس خورشیدی پشت بامی در این شهر راه اندازی شده است که ظرفیتی بالغ بر ۶.۲ مگاوات را یا به شبکه برق سراسری تزریق می‌کند یا به مصرف داخلی مشترکانی می‌رساند که در این وادی قدم گذاشته اند.
احمد کرامت پور در گفتگو با شهرآرا، مشهد را شهر برتر نیروگاه‌های خورشیدی پشت بامی کشور اعلام کرد و با اشاره به تاریخچه ورود این شهر به این پروژه مهم گفت: از سال ۹۲ تاکنون ۳ طرح برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی مشهد اجرایی شده که شماری از شهروندان مشهدی را ترغیب به استفاده از این ظرفیت برای تولید انرژی برق کرده است.

وی با بیان اینکه طرح اول از سال ۹۲ تا ۹۴ در مشهد اجرایی شد، ادامه داد: در طرح اول، ۵۰ درصد هزینه نصب و راه اندازی نیروگاه‌های پشت بامی یک تا ۵ کیلو واتی بر عهده دولت بود و بقیه هزینه‌ها توسط مشترکان تأمین می‌شد. در این طرح تولید نیروگاه به مصرف مشترک می‌رسید و مازادبرمصرف مشترک در ساعات میان باری (۶ صبح تا ۶ بعدازظهر) در فرایندی پایاپای صورت حساب پایان دوره او محاسبه می‌شد. کرامت پور این طرح را فاقد توجیه اقتصادی لازم برشمرد و به عقیده او همین عامل و همچنین ارزان بودن انرژی برق در کشور سبب شد شهروندان مشهدی استقبال چندانی از آن نداشته باشند.

بااین‌حال ظاهرا طرح دوم طرحی نسبتا موفق بوده، زیرا به گفته کرامت پور از سال ۹۴ تا همین امروز در حال اجراست و اگر نوسانات اقتصادی و بازار ارز نبود، دوره کوتاه بازگشت سرمایه باعث می‌شد تا خیلی از شهروندان از فرصت آن بهره ببرند. این طرح با عنوان طرح خرید تضمینی برق فتوولتاییک در قالب یک قرارداد بیست ساله شناخته می‌شود و بر خلاف طرح قبلی، برق تولید شده نیروگاه‌های پشت بامی به مصرف داخلی مشترکان نمی‌رسد و مستقیما به شبکه برق سراسری تزریق می‌شود. در قبال این کار، دولت معادل ۱۰ برابر قیمت فروش، برق تولیدشده را از مشترک خریداری می‌کند؛ رقمی که می‌شود ۱۰۰۰ تومان پول به ازای هر کیلووات ساعت.

وی در پاسخ به این سؤال که چرا دولت باید این هزینه را انجام دهد و آیا پرداخت چنین اعتباری برای ساخت نیروگاه‌های بزرگ‌مقیاس به صرفه نیست، گفت: قطعا قیمت تمام شده برق در نیروگاه‌های بزرگ مقیاس و توزیع آن در شبکه سراسری، رقمی بالاتر از ۱۰۰۰ تومان است و دولت با این کار بخشی از بار شبکه را تأمین می‌کند، جلوی سرمایه گذاری‌های کلانی که قیمت تمام شده را نیز بالاتر می‌برد می‌گیرد و در راستای کاهش آلودگی هوا، توسعه پدافند غیرعامل و افزایش پایداری شبکه قدم برمی دارد.

مجری طرح خرید تضمینی برق فتوولتاییک شرکت توزیع برق مشهد با اشاره به مختصات طرح سوم گفت: در طرح‌های قبلی فقط مشترکان خصوصی می‌توانستند مشارکت داشته باشند، اما در طرح سوم مجموعه‌های دولتی نیز می‌توانند از امکان راه اندازی نیروگاه‌های خورشیدی پشت بامی استفاده کنند.
به گفته کرامت پور، دولت در مصوبه‌ای تمامی دستگاه‌های تحت امر خود را مکلف کرده است که حداقل ۲۰ درصد از نیاز انرژی خود را از طریق منابع تجدیدپذیر تأمین کنند؛ موضوعی که البته هنوز مورد استقبال دستگاه‌ها و نهاد‌های دولتی قرار نگرفته است و به جز چند مجموعه هنوز شاهد اتفاق خاصی در این حوزه نیستیم. او به شهرداری مشهد به عنوان یکی از ارگان‌هایی که به این قضیه ورود پیدا کرده‌اند، اشاره کرد و گفت: این مجموعه با راه اندازی ۱۱ نیروگاه به توان ۲۱۵ کیلووات، یکی از دستگاه‌هایی به شمار می‌آید که بخشی از نیاز برقی خود را از انرژی خورشیدی تأمین می‌کند. کرامت پور اضافه کرد: در مشهد چیزی حدود ۲.۵ برابر شهر تهران ظرفیت نصب شده نیروگاه خورشیدی پشت بامی داریم و به معنای دیگر ۱۰ هزار و ۲۳۰ مگاوات ساعت برق توسط این نیروگاه‌ها در سال تولید می‌شود. به گفته او از ۴۸۰ نیروگاه موجود، ۲۸۰ نیروگاه مربوط به بخش خصوصی و ۲۰۰ نیروگاه در زمره نیروگاه‌های در اختیار دستگاه‌های دولتی و مشترکان مصرف داخلی است.

البته به گفته کرامت پور شرایط راه اندازی نیروگاه‌های خورشیدی این روز‌ها خیلی متفاوت با گذشته شده و التهابات اقتصادی چند سال اخیر دوره بازگشت سرمایه را افزایش داده است، به طوری که اگر دوره بازگشت سرمایه گذاری در این حوزه در سال ۹۴ حدود ۲.۵ سال بود الان به حدود ۴.۵ سال رسیده است.
وی این را هم گفت که باوجود این شرایط، به دلیل بالاتر بودن سود این سرمایه گذاری به نسبت سود بانکی هنوز توجیه اقتصادی برای ورود سرمایه گذاران به این حوزه دیده می‌شود.
به گفته او رقم راه اندازی هر کیلووات نیروگاه خورشیدی چیزی حدود ۱۲ میلیون تومان است و برای نصب یک نیروگاه پنج کیلوواتی باید اعتباری بالغ بر ۶۰ میلیون تومان هزینه شود.